Πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι μια επώδυνος φλεγμονώδης κατάσταση, από υπερχρησιμοποίηση (overuse) που αφορά την πελματιαία περιτονία. Είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες πόνου στην περιοχή της πτέρνας. Η πελματιαία περιτονία είναι μια πυκνή ινώδης ταινία συνεκτικού ιστού, που μοιάζει με τένοντα και που ξεκινά από την πτέρνα, εκτείνεται δια του άκρου ποδός υποστηρίζοντας την καμπύλη του , προς τα πέντε δάκτυλα. 10% του πληθυσμού, τουλάχιστον μια φορά και κατά την διάρκεια της ζωής θα παρουσιάσει το πρόβλημα, με διαφορετική σοβαρότητα. Η πελματιαία απονεύρωση είναι το κεντρικό τμήμα της πελματιαίας περιτονίας, σαν μια λαστιχένια ζώνη-ταινία,που ξεκινά από την πτέρνα και φθάνει στο πρόσθιο άκρο πόδι, σχηματίζοντας την «αψίδα» του ποδιού, την λεγόμενη καμάρα. Εάν η ταινία είναι κοντή τότε έχουμε υψηλή καμάρα και εάν έχουμε μακριά ταινία τότε σχηματίζεται η λεγόμενη πλατυποδία. Επίσης ένα στρώμα λίπους στην περιοχή της πτέρνας καλύπτει την απονεύρωση και μας βοηθάει στην απορρόφηση των κραδασμών κατά την διάρκεια της βάδισης.
Τα συνηθέστερα αίτια της πελματιαίας απονευρωσίτιδας είναι:
– Πολύ σφικτοί μύες στην γαστροκνημία,
– Ορθοστασία και έντονη καταπόνηση και βάδιση κατά την διάρκεια εργασίας με γενικά αυξημένα φορτία και παπούτσια που δεν υποστηρίζουν επαρκώς την ποδική καμάρα,
– Η πολύ υψηλή ή χαμηλή καμάρα, ο υπέρ – πρηνισμός του ποδιού και η παχυσαρκία,
– Οι γυναίκες είναι πιθανότερο από τους άνδρες να παρουσιάσουν πελματιαία απονευρωσίτιδα, ηλικία, συνήθως από την 3η δεκαετία και μετά, ιδιαίτερα μεταξύ των 40 και 60 χρόνων
– Τραυματισμός και σακχαρώδης διαβήτης.
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της πελματιαίας απονεύρωσης είναι:
– Πόνος στην πτέρνα και κύρια στο εσωτερικό χείλος του οστού της πτέρνας, στην περιοχή έκφυσης της περιτονίας. Το πρόβλημα συνήθως αφορά στο ένα πόδι και αναπτύσσεται προοδευτικά, όμως μπορεί να συμβεί ταυτόχρονα και στα δύο πόδια,
– Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος όταν πιέζεις το έσω χείλος της πτέρνας σου, αλλά μερικές φορές και όταν πιέζεις όλη την περιτονία,
– Ο πόνος είναι εντονότερος στα πρώτα πρωινά βήματα σου, όπου δυσκολεύεσαι να πατήσεις στο έδαφος και πονάς έντονα με έκδηλη χωλότητα. Στις ήπιες καταστάσεις και όταν το πόδι σου θα ζεσταθεί, ο πόνος θα υποχωρήσει, αισθητά.
Όταν όμως η κατάσταση παραμείνει χωρίς θεραπεία, ο πόνος θα χειροτερεύσει κατά την διάρκεια της ημέρας, εφόσον συνεχίζεις την δραστηριότητά σου, στις σοβαρότερες περιπτώσεις, παρουσιάζεις δυσκολία ή και ανικανότητα στην προσπάθεια ραχιαίας κάμψης του άκρου ποδιού και η διάταση της απονεύρωσης είναι επώδυνη, τότε έχεις αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης πόνου στα γόνατα και ιδιαίτερα αν είσαι δρομέας.
Πελματιαία απονευρωσίτιδα, ή και η παρουσία οστεοφύτου στην πτέρνα (άκανθα πτέρνας), είναι συχνή ασχολείσαι με δρόμους μεγάλων αποστάσεων, χορό ή άλματα. Αν είσαι υπέρβαρος, γυναίκα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης και αν φοράς παπούτσια φθαρμένα και με ανεπαρκή υποστήριξη, είσαι σε αυξημένο κίνδυνο να παρουσιάσεις πελματιαία απονευρωσίτιδα.
Οι δρομείς που έχουν αυξημένο πρηνισμό στα πόδια τους κινδυνεύουν ιδιαίτερα, καθώς και εμβιομηχανικά, ο πρηνισμός του ποδιού δημιουργεί επιπλέον διάταση στην πελματιαία απονεύρωση. Όσο λοιπόν η ηλικία σου αυξάνεται και καταπονείσαι σε δρόμους με κακής ποιότητας οδοστρώματα, η προπόνησή σου είναι πλημμελής, το ίδιο και η διατροφή σου και με χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι δεν κάνουν προθέρμανση, διατάσεις και ενδυνάμωση των περιοχών που καταπονούν, αλλά και αποθεραπεία, τότε η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι πολύ συχνή.
Εάν λοιπόν υπάρχει συμπτωματολογία της πάθησης αυτής, είναι σκόπιμο να μειώσεις την απόσταση που πιθανά βαδίζεις, ή να σταματήσεις το τρέξιμο για κάποιο χρονικό διάστημα.
Εάν υπάρχει ανατομική παραλλαγή του άκρου ποδιού (υπερβολικός πρηνισμός ή υπτιασμός, υψηλή ποδική καμάρα, πλατυποδία) καλό θα είναι να απευθυνθείς σε Ειδικό γιατί πιθανά θα χρειαστείς ένθετα υποστηρίγματα (πέλματα) τα οποία δημιουργούνται μετά από την εξέταση που ονομάζουμε πελματογράφημα, και τοποθετούνται στα παπούτσια, μειώνοντας την πιθανότητα επανεμφάνισης του προβλήματος.
Εάν είσαι υπέρβαρος, είναι σκόπιμο να χάσεις βάρος, το οποίο θα σε βοηθήσει, αφού χαλαρώνει τον πόνο στην πτέρνα.
Όσον αφορά την διάγνωση, ο γιατρός σου θα σου προτείνει, συνήθως, ακτινογραφία, ή μαγνητική τομογραφία, ώστε να αποκλεισθεί η πιθανότητα άλλου προβλήματος της περιοχής. Μερικές φορές στην ακτινογραφία μπορεί να εμφανισθεί ένα οστεόφυτο στην κάτω επιφάνεια της πτέρνας (άκανθα πτέρνας), αλλά να σημειώσουμε ότι πολλοί ασθενείς μπορεί να έχουν άκανθα πτέρνας χωρίς όμως να παρουσιάζουν συμπτωματολογία πόνου.
Γίνεται επίσης διαγνωστικά, πελματογράφημα και κινητική ανάλυση της βάδισης σου, ώστε να καθορισθεί εάν υπάρχει υπερπρηνισμός ή μεγάλος υπτιασμός του ποδιού και δημιουργούνται ειδικά υποστηρικτικά πέλματα που τοποθετούνται μέσα στα παπούτσια, με στόχο την βελτίωση της εμβιομηχανικής του ποδιού.
Θεραπεία και τι μπορείς να κάνεις αν πάσχεις από πελματιαία απονευρωσίτιδα:
-Ανάπαυση και διακοπή αθλητικής δραστηριότητας μέχρι η κατάσταση σου δεν θα είναι πλέον επώδυνη. Σίγουρα η ανάπαυση και η διακοπή της μη απαραίτητης δραστηριότητας θα μειώσουν τον επιπρόσθετο ερεθισμό στην πελματιαία απονεύρωση.
-Αντιφλεγμονώδης αγωγή, εφαρμογή κρύων επιθεμάτων, ώστε να μειώσεις τον πόνο και την φλεγμονή.
– Χρήσιμος είναι ένας νυχτερινός νάρθηκας που τον φοράς την νύκτα, και όχι μόνο, και που δημιουργεί προοδευτική και ήπια διάταση στους μύες της γαστροκνημίας και στην απονεύρωση, εμποδίζοντας την σύσφιξη τους κατά την διάρκεια ιδιαίτερα της νύκτας.
-Φυσικοθεραπευτική αγωγή. Εκτός των διαφόρων ρευμάτων (tens, υπερήχων, ιοντοφόρησης κ.λ.π.) που είναι σε χρήση, είναι ιδιαίτερα σημαντική η εφαρμογή τεχνικών μάλαξης με σκοπό την μείωση της τάσης στην απονεύρωση και στους μύες της γαστροκνημίας, εφαρμογή ειδικών επιδέσεων (taping technique) ώστε να στηριχθεί το πόδι και να υποστηριχθεί η απονεύρωση, αλλά και εφαρμογή διατάσεων στους μύες της γαστροκνημίας και της απονεύρωσης.
-Επίσης σε χρήση είναι η εφαρμογή και της λεγόμενης shock wave therapy, κατά την οποία ηχητικά κύματα διοχετεύονται στην περιοχή με στόχο την επούλωση της βλάβης και που συνήθως εφαρμόζεται σε χρόνιες περιπτώσεις και σε περιπτώσεις που αντιστέκονται στις προηγούμενα αναφερόμενες θεραπείες.
Σαφώς η συγκεκριμένη θεραπεία απαιτεί απόλυτη συνεργασία μεταξύ φυσικοθεραπευτή και ασθενούς και με σεβασμό στον πόνο που μπορεί να προκαλείται με την διοχέτευση των κρουστικών κυμάτων στην πάσχουσα περιοχή.
-Κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών,η θεραπεία με έγχυση PRP (Platelet-Rich Plasma),δηλαδή αιμοπεταλίων, έχει θέση και εφαρμόζεται στην θεραπεία της πελματιαίας απονευρωσίτιδας.
Κάποιοι αθλητές με την συγκεκριμένη αγωγή είναι σε θέση να επιστρέψουν σε αθλητική δραστηριότητα πιο γρήγορα. Εφόσον λοιπόν οι προηγούμενες θεραπείες δεν έχουν δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα γίνεται την έγχυση PRP στην πελματιαία απονεύρωση. Η έγχυση γίνεται με υπερηχογραφική καθοδήγηση από ειδικό ακτινολόγο που γνωρίζει καλά το μυοσκελετικό σύστημα, ώστε να γίνει όσο το δυνατόν πιο ακριβή τοποθέτηση της βελόνας και εφαρμογή του φαρμάκου.
Συνιστάται ανάπαυση 2-3 ημερών, εναλλακτική προπόνηση με εργοχειρόμετρο, ποδήλατο χωρίς αντιστάσεις και κολύμπι και επιτρέπεται να ενταχθείς προοδευτικά στην προπόνηση, με όριο τις ενοχλήσεις σου και χωρίς την λήψη καμιάς άλλης φαρμακευτικής αγωγής (αναλγητικά , αντιφλεγμονώδη δισκία) μετά την 5η – 6η ημέρα.
– Τελευταία λύση είναι η έγχυση τοπικά κορτικοστεροειδών στην περιοχή (το μέγιστο 2-3 εγχύσεις). Είναι σημαντικό να αποφευγχθούν οι πολλές εγχύσεις γιατί θα προκληθεί πρόβλημα στην απονεύρωση αφού η έγχυση κορτιζόνης την αδυνατίζει ή και προκαλεί ρήξη. Επίσης οι πολλαπλές εγχύσεις μπορεί να δημιουργήσουν νέκρωση στο λίπος που καλύπτει την πτέρνα. Έτσι η πρακτική είναι να μην γίνονται εγχύσεις κορτικοστεροειδών στην βλάβη χωρίς να έχουν εξαντλήθει προηγούμενες θεραπείες.
−Περίπου το 90% των ασθενών που αντιμετωπίζονται συντηρητικά, θεραπεύονται εφόσον έχουν και την απαιτούμενη υπομονή μετά από διάρκεια θεραπείας 2-3 μηνών, τουλάχιστον. Σε καταστάσεις που δεν υπάρχει βελτίωση, τα συμπτώματα παραμένουν, ο πόνος είναι έντονος και όλα τα υπόλοιπα έχουν αποτύχει σαν θεραπεία, έχει εφαρμογή η χειρουργική θεραπεία κατά την οποία αποσπάται με ανοικτή χειρουργική αλλά και ενδοσκοπικά, η πελματιαία απονεύρωση από το οστό της πτέρνας. Η χειρουργική θεραπεία έχει μερικούς κινδύνους όπως βλάβη νεύρου, φλεγμονή, πλήρης ρήξη της απονεύρωσης, πτώση του τόξου του άκρου ποδιού και πόνο πλέον στην εξωτερική πλευρά του λόγω συμπίεσης του κυβοειδούς οστού και με τελικό αποτέλεσμα αποτυχία στην βελτίωση του πόνου.
Πηγή: Dr. Ανδρέας Καραγιάννης
