Πολύς λόγος γίνεται για το δημόσιο χρήμα. Ποιο δημόσιο χρήμα;
Πρόκειται για το χρήμα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) Α΄ και Β΄ βαθμού, το οποίο προκύπτει από τους φόρους που προορίζονται για την κάλυψη των τακτικών και εκτάκτων αναγκών τους και των αναπτυξιακών τους έργων.Το χρήμα αυτό δεν πρoέρχεται από τα τέλη, διότι τα τέλη αφορούν μόνο ανταποδοτικές υπηρεσίες. Και για ποιους αγώνες τρεξίματος μιλάμε;
Εδώ εννοούμε ως αγώνες τρεξίματος τους αγώνες βουνού ή πόλεως με τις ποικίλες μορφές που αυτοί οργανώνονται, υλοποιούνται και προκαλούν ιδιαίτερο αθλητικό και κοινωνικό ενδιαφέρον και οι οποίοι παρουσιάζουν εκπληκτική ανάπτυξη στην τρέχουσα δεκαετία σε πολλά μέρη της χώρας μας μέσω συλλόγων ή μικρών εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αλλά και κερδοσκοπικού χαρακτήρα πολύ μικρών εταιρειών.
Αυτοί οι αγώνες κατά τη φάση του σχεδιασμού τους και της εξεύρεσης πόρων αντιμετωπίζουν πρόβλημα δυσμενούς διακριτικής μεταχείρισης από διάφορους εκπροσώπους ή όργανα των ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού που την στηρίζουν σε ένα προβληματικό πλέγμα προσωπικών απόψεων περί της ορθής διαχείρισης του δημοσίου χρήματος και των κοινωνικών δαπανών που επιτείνεται από δογματισμούς διαφόρων τοπικών αθλητικών παραγόντων και της κοινής γνώμης.
Έως σήμερα υπάρχει διάχυτη η αντίληψη τόσο σε αθλητές και αθλούμενους πολίτες όσο και σε διοργανωτές τέτοιων αγώνων ότι το να μη χρησιμοποιείται δημόσιο χρήμα σε αυτούς είναι θετικό στοιχείο και ότι προσδίδει κύρος στη διοργάνωση. Αυτό στηρίζεται στην άποψη ότι τα ποσά αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για παρόμοιες εκδηλώσεις (αθλητικές κ.ά.) αλλά μόνο για κοινωνικό σκοπό.
Δηλαδή αφαιρούν από τις αθλητικές αυτές διοργανώσεις τον κοινωνικό σκοπό που αυτές έχουν, αλλά και κάποια στοιχεία αναπτυξιακού χαρακτήρα που κάποιες από αυτές μπορεί να περιέχουν λόγω του καινοτόμου σχεδιασμού τους.
Επίσης, όπως είναι γνωστό, οι δημόσιες δαπάνες ενός θεσμικού φορέα (Περιφέρειας, Δήμου κ.ά.) οριοθετούνται και προϋπολογίζονται με βάση κάποιους κανόνες. Έχουν σταθερή δομή και ως ένα βαθμό είναι πολιτικά ευμετάβολες. Ένα μέρος των δαπανών κατευθύνονται στις τακτικές δαπάνες (μισθοδοσία, κόστη υπηρεσιών, επιδόματα πρόνοιας κ.ά.) και ένα άλλο σε έκτακτες δαπάνες.
Το μέρος των δαπανών που προορίζονται για κοινωνική πολιτική είναι προϋπολογισμένο και οριοθετημένο, όπως συμβαίνει και με τα ποσά που θα δαπανηθούν για αναπτυξιακές δράσεις.
Άρα τα χρήματα είναι εκεί, έτοιμα προς δαπάνη, προϋπολογισθέντα κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού, εγκριθέντα και οριοθετημένα. Δηλαδή τα ποσά που θα διατεθούν π.χ. για έναν 36ωρο αγώνα ορεινού τρεξίματος ή ενός νυχτερινού αγώνα πόλεως δεν θα τα στερηθούν κάποιοι συμπολίτες μας ή συνάνθρωποί μας που έχουν ομολογουμένως ποικίλες και αδήριτες ανάγκες. Διότι αυτά τα ποσά ήταν μέσα στο σχεδιασμό του θεσμικού οργάνου για αθλητικές δραστηριότητες ομάδων πληθυσμού της τοπικής κοινωνίας ή της ευρύτερης περιοχής, άρα κοινωνικού χαρακτήρα, και είναι νομιμοποιημένα ως ποσά κωδικών εγκεκριμένων προϋπολογισμών που είναι διαθέσιμα πλέον προς εκτέλεση. Επομένως η μόνη προϋπόθεση για να αποφασισθεί από τα κατά τόπους αρμόδια αυτοδιοικητικά όργανα η συμμετοχή τους στις δαπάνες ενός τέτοιου αγώνα είναι ο αγώνας αυτός να είναι πλήρως κοστολογημένος, με διαφάνεια και τον απαραίτητο σεβασμό.
Εννοείται βέβαια ότι οι εμπλεκόμενοι αυτοδιοικητικοί φορείς για να συμμετάσχουν σε μια τέτοια αθλητική – κοινωνική – πολιτιστική διοργάνωση πρέπει να αξιολογήσουν ότι το παραχωρούμενο δημόσιο χρήμα θα καλύψει δαπάνες σε λογικά οικονομικά πλαίσια και πρέπει να διακατέχονται από πνεύμα ισορροπίας ανάμεσα στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών των ομάδων του πληθυσμού που εκπροσωπούν και στην φροντίδα των ευάλωτων ομάδων που έχουν την αρμοδιότητα και την ηθική ευθύνη να προστατεύουν.
Και βέβαια δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς και το γεγονός ότι εδώ και χρόνια έχουμε δει πολλά «αναπτυξιακά έργα μικρής κλίμακας» των ΟΤΑ να μην έχουν φέρει την πολυπόθητη τοπική ανάπτυξη, διότι μεταξύ άλλων δεν είχαν προσανατολισμό για το χτίσιμο ενός συγκεκριμένουbrand name για τον δήμο ή την κοινότητά τους, πλην ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων, ενώ εκτιμούμε ότι εάν ένα μέρος αυτών των δημοσίων χρημάτων δινόταν σε τέτοιες εκδηλώσεις, όπως οι αγώνες τρεξίματος, βουνού ή πόλεως, θα δημιουργούνταν μια σημαντική παράμετρος προοπτικής ανάπτυξης της περιοχής παρέμβασης.
Τελικώς αν θα δαπανηθούν π.χ. για ένα γεφύρι τα απαραίτητα δημόσια χρήματα και για κάποιον καινοτόμο αγώνα τρεξίματος μέροςτης δαπάνης για την διεξαγωγή του, αυτές οι αποφάσεις δεν θα επηρεάσουν τα ποσά των δαπανών που έχουν κοστολογηθεί στον τρέχοντα προϋπολογισμό για τις διάφορες κοινωνικές δαπάνες. Άρα τα ποσά για τις κοινωνικές δαπάνες δεν θα τα στερηθούν κάποιοι συνάνθρωποί μας που έχουν έκτακτες ανάγκες. Το θέμα είναι να έχουν γίνει καλές προβλέψεις.
Ούτε η λογική ότι σε δύσκολους καιρούς δεν ξοδεύουμε χρήματα διότι έχουμε αναξιοπαθείς συμπολίτες οδηγεί σε κοινωνική ισορροπία, διότι κάθε ομάδα πολιτών έχει τις δικές της ιδιαίτερες ανάγκες πλην των βασικών και επομένως πρέπει όλες οι κατηγορίες πολιτών να είναι στο μέτρο του εφικτού ικανοποιημένες.
Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη τον κλάδο της κοινωνικής οικονομίας και τις θεσμοθετημένες πλέον και στην χώρα μας μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις κοινωνικού χαρακτήρα, πιστεύουμε ότι οι διάφοροι θεσμικοί φορείς στηρίζοντας τέτοια εγχειρήματα ενισχύουν τη δυναμικότητα των πολύ μικρών αυτών επιχειρηματικών σχημάτων κοινωνικού προσανατολισμού στα πρώτα στάδια δραστηριοποίησής τους. Δηλαδή οι θεσμικοί φορείς μπορούν να λειτουργούν ως θερμοκοιτίδα προστασίας τους μιας και εκτιμάται από διάφορους κοινωνικούς επιστήμονες ότι αυτές οι μικρές κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις προσφέρουν πολλαπλάσια στη τοπική κοινωνία μέσω της δυναμικότητάς τους. Επομένως και τα εγχειρήματα αυτών μπορούν να προσδοκούν ότι θα γίνουν εξωστρεφείς θεσμοί κοινωνικής απασχόλησης, επιχειρηματικότητας και ποιότητας ζωής. Αρκεί να ληφθεί υπόψη ότι για να θεωρηθεί κάτι ως θεσμός απαιτούνται περίπου δέκα έτη ουσιαστικής δράσης.
Επισημαίνεται όμως ότι για την άρση κάθε επιφύλαξης εκ μέρους των οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού σε κάθε αίτημα ενίσχυσης τέτοιων πρωτοποριακών αθλητικών αγώνων και στη χώρα μας θα πρέπει στους διοργανωτές τέτοιων σύνθετων διοργανώσεων να υπάρξει αλλαγή κουλτούρας, πράγμα που σημαίνει έμφαση στην αναπτυξιακή προοπτική αυτών, με μετρήσιμα στοιχεία και αν είναι δυνατόν και επιχειρησιακό πλάνο, και κατά τις συμπράξεις τους με τους δημόσιους οργανισμούς να θέτουν όραμα, σκοπό και στόχους για την επίτευξή τους και οπωσδήποτε να τα συνδυάζουν και με πρωτοβουλίες κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.
Έτσι γίνεται σαφές ότι η άντληση χρηματοδοτικών πόρων, δημόσιων ή ιδιωτικών, είναι θεμιτή εφόσον υπάρξει διαφάνεια και ότι επιφέρει στις τοπικές κοινωνίες προοπτικές μιας άλλης επιχειρηματικότητας και υπευθυνότητας.
Κατά συνέπεια γίνεται σαφές με ποιον τρόπο οι δυο αυτές έννοιες (δημόσιο χρήμα και αγώνες τρεξίματος βουνού κλπ.) είναι σε σχέση αλληλεπίδρασης και για ποιους λόγους είναι νόμιμο και πρέπει να δίνεται και για τους αγώνες αυτούς δημόσιο χρήμα.
Στέλιος Γκέκας
Σύμβουλος Δημόσιων Οργανισμών
