Ερυθροποιητίνη: Ορμόνη που χρησιμοποιείται για ντόπινγκ και σκοτώνει τους δρομείς

Η ερυθροποιητίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται φυσιολογικά από τους νεφρούς.

Ο ρόλος της στον ανθρώπινο οργανισμό είναι εξαιρετικά σημαντικός διότι διεγείρει και ρυθμίζει το μυελό των οστών για την παραγωγή των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι τα στοιχεία του αίματος που περιέχουν την αιμοσφαιρίνη. Η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη που μεταφέρει το οξυγόνο και το παραδίδει για τις ανάγκες των κυττάρων σε όλο το σώμα.

Στη νεφρική ανεπάρκεια παρατηρείται ταυτόχρονα με την κατάρρευση της νεφρικής λειτουργίας και αναιμία. Ο λόγος είναι διότι δεν παράγεται πλέον από τους νεφρούς κανονικά η ερυθροποιητίνη.

Η απουσία της ερυθροποιητίνης λόγω της νεφρικής ανεπάρκειας οδηγεί σε αναιμία. Κανονικά, η μείωση της παροχής οξυγόνου στον οργανισμό δίνει μήνυμα στους νεφρούς να αυξήσουν την παραγωγή ερυθροποιητίνης.

Η ανεπάρκεια των νεφρών διακόπτει τη φυσιολογική αυτή λειτουργία. Το αποτέλεσμα είναι ο μυελός των οστών να μην παράγει τα ερυθρά αιμοσφαίρια και την αιμοσφαιρίνη που χρειάζεται ο οργανισμός. Τότε ο ασθενής γίνεται αναιμικός, δηλαδή παρουσιάζει αναιμία με πτώση της αιμοσφαιρίνης και των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα.

Δυστυχώς ορισμένοι αθλητές χρησιμοποιούν την ερυθροποιητίνη για να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους. Το ντόπινγκ με την ερυθροποιητίνη απαγορεύεται.

Ο λόγος που χρησιμοποιούν οι αθλητές την ερυθροποιητίνη είναι διότι η ορμόνη αυτή, μετά από τη χορήγηση της με ένεση, αυξάνει τη μάζα των ερυθρών αιμοσφαιρίων και της αιμοσφαιρίνης τους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί έτσι το αίμα τους να μεταφέρει περισσότερο οξυγόνο στους μυς και στον υπόλοιπο οργανισμό τους.

Η αύξηση της μεταφοράς οξυγόνου στο σώμα από το αίμα που σημειώνεται μετά από τη χορήγηση της ερυθροποιητίνης αυξάνει την αντοχή των αθλητών, καθυστερεί την εγκατάσταση της κούρασης και της εξάντλησης. Κατά συνέπεια τους δίνει περισσότερες πιθανότητες να υπερισχύσουν των αντιπάλων τους.

Υπάρχουν αθλητές από διάφορες κατηγορίες που δυνατόν να παρανομήσουν χρησιμοποιώντας την ερυθροποιητίνη. Οι μαραθωνοδρόμοι, οι ποδηλάτες, οι σκιέρ και άλλοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό χρήσης της ερυθροποιητίνη διότι αυτή μπορεί να αυξάνει την αντοχή στα αθλήματα τους.

Το ντόπινγκ με ερυθροποιητίνη γίνεται με ενέσεις κάτω από το δέρμα. Η ορμόνη από το 1990 έχει κατασκευαστεί με γενετική ανασυνδυασμένη τεχνολογία (r-HuEPO, ανθρώπινη ανασυνδυασμένη ερυθροποιητίνη). Κανονικά πρέπει να χορηγείται με ιατρική συνταγή μόνο σε ασθενείς που τη χρειάζονται όπως για παράδειγμα οι ασθενείς σε νεφρική ανεπάρκεια.

Η ερυθροποιητίνη απαγορεύεται στους αθλητές διότι η χρήση της εκτός του ότι δεν επιτρέπει το δίκαιο και ευγενή ανταγωνισμό, ευθύνεται για σοβαρές παρενέργειες που μπορούν να θέσουν ακόμη και τη ζωή του αθλητή σε κίνδυνο.

Η ανίχνευση του ντόπινγκ με ερυθροποιητίνη έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια και μπορεί να γίνει με εξετάσεις αίματος και ούρων.

Οι αθλητές που είναι θετικοί για ντόπινγκ με ερυθροποιητίνη τιμωρούνται.

Ενδεικτικά ακολουθούν οι βλάβες που μπορούν να προκληθούν από τη χρήση αναβολικών ουσιών:

• Παρενέργειες στην καρδιά που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, Κοκαΐνη, Εφεδρίνη, Αμφεταμίνη, Αλκοόλ, Αυξητική ορμόνη (hGH), Β-2 αγωνιστές, Κανναβινοειδή, Γλυκοκορτικοστεροειδή, Ερυθροποιητίνη, Διουρητικά, Ναρκωτικά είναι: Αιφνίδιος καρδιακός θάνατος, Αρρυθμίες, Έμφραγμα του μυοκαρδίου, Καρδιακή ανεπάρκεια, Υπέρταση, Στεφανιαία νόσος, Υπερτροφία της αριστερής κοιλίας

• Παρενέργειες στο αίμα & το αγγειακό σύστημα που προκαλούνται από Ερυθροποιητίνη, μιμητικά της ερυθροποιητίνης και τις μεταγγίσεις είναι: Εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, Πνευμονική εμβολή, Στεφανιαία ή εγκεφαλική, θρόμβωση, Λοιμώδη νοσήματα

• Παρενέργειες στο δέρμα που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα, στεροειδή, Γλυκοκορτικοστεροειδή, Διεγερτικά, Ναρκωτικά, Κορτικοτροπίνη & ερυθροποιητίνη, Αλκοόλ είναι: Δερματικές ραβδώσεις, ακμή, ανδρογενής αλωπεκία & υπερτρίχως, Αλλεργικές αντιδράσεις, αφυδάτωση, Κνίδωση, ερύθημα & κνησμόςΑτροφία των ιστών, παρεμπόδιση επούλωσης πληγών & αδυναμία δέρματος, Πρόωρη γήρανση του δέρματος

• Παρενέργειες στο ήπαρ που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα, στεροειδή, Ορμόνες και σχετιζόμενες ουσίες, Διεγερτικά, Ναρκωτικά, Αλκοόλ, Β-αναστολείς είναι: Απόφραξη χοληφόρων, χολόσταση, πελίωση του ήπατος, ηπάτωμα & διαταραχές των λιποπρωτεϊνών, Γενική ανάπτυξη των οργάνων & λειτουργικές διαταραχές, Οξεία ανεπάρκεια του ήπατος & ηπατίτιδα, Αρκετά μη ειδικά συμπτώματα, διαταραχών της άνω κοιλιακής χώρας, Λιπώδες ήπαρ (στεάτωση ήπατος) & κίρρωση, Ήπιες ηπατικές βλάβες

• Παρενέργειες στο μυοσκελετικό σύστημα που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα, στεροειδή, Ορμόνες και σχετικές ουσίες, Β-2 αγωνιστές, Γλυκοκορτικοστεροειδή, Β αναστολείς είναι: Κατάγματα οστών, παθήσεις τενόντων, ραβδομυόλυση & πρόωρη σύγκλιση των επιφύσεων, Μεγαλακρία, διόγκωση των χεριών, των ποδιών, μύτης, πηγουνιού, αυτιών κ.α., μείωση οστικής μάζας, μείωση οστικής πυκνότητας, εμφάνιση μυϊκού τρόμου & μυϊκών κραμπών, οστεοπόρωση, κατάγματα, μείωση της ικανότητας οστικής επιδιόρθωσης, μείωση της ικανότητας μυϊκής θρέψης, κίνδυνος για μυϊκή ατροφία, μείωση της ικανότητας γλυκογονόλυση & HF του οργανισμού

• Παρενέργειες στοενδοκρινικό σύστημα που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα, στεροειδή, Αυξητική ορμόνη (GH) και γοναδοτροπίνες, ACTH και γλυκοκορτικοστεροειδή είναι: Μόνιμες βλάβες στο γυναικείο & ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα,Αντίσταση στην ινσουλίνη και ελάττωση της ανοχής στη γλυκόζη, δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, Μόνιμες βλάβες στην Υπόφυση και τον Επινεφριδικό φλοιό

• Παρενέργειες στοΚεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, Β-2 αγωνιστές, Ναρκωτικά, Διεγερτικά είναι: Αυξημένα επίπεδα ευερεθιστότητας, επιθετικότητα, διαταραχές προσωπικότητας και ψυχιατρικές διαταραχές, «Ανακούφιση-αποστασιοποίηση» από τον πόνο και ευρεία αλλαγή διάθεσης από τον ύπνο και την πλήρη ακινητοποίηση του σώματος μέχρι την ευφορία και την υπερδιέγερση

• Παρενέργειες στην υγεία από γονιδιακή θεραπεία ντόπινγκ είναι οι πιθανά μόνιμες διαταραχές των παραγόντων ανάπτυξης και αντοχής {Μηχανικός αυξητικός παράγοντας (MGF,)Ινσουλινικός αυξητικός παράγοντας-1 (IGF-1), Αυξητική ορμόνη (GH), Παράγοντας διαφοροποίησης ανάπτυξης/μυοστατίνης (GDF-8), και Ερυθροποιητίνη (EPO), Παράγοντες σχετιζόμενοι με την υποξία (HIF), Μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης (ACE)}

• Παρενέργειες στο ανοσοποιητικό σύστημα που προκαλούνται από Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή, Ορμόνες και σχετιζόμενες ουσίες, Β-2 αγωνιστές, Διεγερτικά, Ναρκωτικά, Κανναβινοειδή, Γλυκοκορτικοστεροειδή, Αλκοόλ, Β-αναστολείς είναι: αυξημένη παραγωγή των προφλεγμονωδών κυτοκινών, καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξημένη ευαισθησία στις μολύνσεις, αύξηση της πιθανότητας ορογένεσης και τροποποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος

Συμπερασματικά αθλητές και αθλούμενοι πρέπει να κατανοήσουν ότι η χρήση του ντοπινκγ επιφέρει τεράστιο κίνδυνο για την υγεία και την ζωή αυτού που το επιχειρεί. Τέλος ακόμα και η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής μπορεί και αυτή να εγκυμονεί κίνδυνους για την υγεία, αφού πολλές φόρες αναγράφονται “Απροσδιόριστα” συστατικά στις σκευασίες που μπορεί να είναι ουσίες ντόπινγκ. Τα περισσότερα απροσδιόριστα συστατικά που ανιχνεύονται από τις αρμόδιες αρχές, σε φαινομενικά απλά συμπληρώματα διατροφής είναι στεροειδή, όπως έχει επισημανθεί στο τελευταίο παγκόσμιο συνέδριο⁽²⁾κατά του ντόπινγκ.

Πηγές: (αναλυτικές πληροφορίες για τις συνέπειες του ντόπινγκ στον ανθρώπινο οργανισμό)

1) http://www.wada-ama.org/

2) http://www.doping-prevention.sp.tum.de/el/doping-prevention/teaching-material.html

3) www.doping-prevention.com

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Η. ΜΠΙΡΜΠΙΛΗΣ MSc

Διπλωματούχος & Υπ. Διδάκτωρ Εφαρμοσμένης Διαιτολογίας – Διατροφής

Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Πτυχιούχος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού