Δεν μπορώ καν να θυμηθώ καν πότε άκουσα πρώτη φορά τη λέξη «Μαραθώνιος»… Μπορεί να ήταν κάπου εκεί το 1992 και λόγω των Ολυμπιακών της Βαρκελώνης ή μπορεί να ήταν και λόγω σχολείου, μέσα στο μάθημα της Ιστορίας, μαζί με την μάχη του Μαραθώνα!
Άλλωστε, ο πρώτος μαραθωνοδρόμος ever, ήταν ο άγνωστος οπλίτης (πολλοί πιστεύουν ότι Φειδιππίδης, κάτι που όμως δεν επιβεβαιώνεται από τις αρχαίες πηγές) που έτρεξε από τον Μαραθώνα ως την Αθήνα για να ανακοινώσει τη νίκη των Αθηναίων εναντίον των Περσών στη μάχη που διεξήχθη εκεί. Πρόλαβε να πει “Νενικήκαμεν” και στη συνέχεια εξαντλημένος έπεσε νεκρός. Τότε, το μακρινό 490 π.Χ.
Προς τιμήν λοιπόν αυτού του άγνωστου οπλίτη (ή του Φειδιππίδη, ότι προτιμάτε) που έδωσε την ζωή του για να τρέξει τα 42,195 χιλιόμετρα θεσμοθετήθηκε ο «Μαραθώνιος» ως Ολυμπιακό Άθλημα, με πρώτη φορά να διεξάγεται το 1896 στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς της Αθήνας.
Με αφορμή την διεξαγωγή του 32ου Κλασικού Μαραθωνίου της Αθήνας στις 9 Νοεμβρίου, αποφασίσαμε να θυμηθούμε την ιστορία του, ξεκινώντας από παλιά. Πολύ παλιά!
Τα πρώτα χρόνια του Κλασικού Μαραθωνίου
Η σημασία του να τρέχει κάποιος την κλασική, την αυθεντική διαδρομή από το πεδίο μάχης του Μαραθώνα μέχρι την Αθήνα (με τερματισμό στο Καλλιμάρμαρο) παρέμενε και παραμένει αναλλοίωτη στα χρόνια κι εφόσον αυτό δεν ήταν δυνατό να επιτευχθεί μέσω των Ολυμπιακών Αγώνων, το 1955 διεξάγεται για πρώτη φορά ο «Κλασικός Μαραθώνιος Αθήνας» και ως το 1967 γίνεται ανά 2 χρόνια.
O Μαραθώνιος Ολυμπιακής Ημέρας 1967 ως 1980
Το 1967 μετατρέπεται σε ετήσιο και ως ημερομηνία διεξαγωγής καθορίζεται η 6η Απριλίου, σημαδιακή ημέρα, ημέρα έναρξης της Ολυμπιάδας 1896, η οποία καθορίστηκε να εορτάζεται ως “ολυμπιακή ημέρα” από την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων της Ελλάδας. Από το έτος αυτό ξεκίνησε νέα αρίθμηση των Διεθνών Μαραθωνίων της 6ης Απριλίου.
Το 1972 αποφασίζεται να μεταφερθεί τον Οκτώβριο και παράλληλα υπάρχει πλέον οι δυνατότητα να συμμετέχουν και μη συστηματικοί αθλητές. Όμως, η απήχηση του ολυμπιακού μαραθωνίου της 6ης Απριλίου συνετέλεσε ώστε να μην διακοπεί, με αποτέλεσμα από το 1973 ως το 1980 να διεξάγονται δύο διεθνείς μαραθώνιοι: ένας τον Απρίλιο στις εορτές για την ολυμπιακή ημέρα και ένας τον Οκτώβριο. Από το 1974 γίνεται παράλληλα και γυναικείος αγώνας και διοργανώνεται υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ.
Ο “Χρυσός” Μαραθώνιος 1982
Το 1982 έγινε μια απόπειρα καθιέρωσης ενός νέου ανοιξιάτικου διεθνούς μαραθώνιου, με χορηγό τη “Citizen” και την ονομασία “Χρυσός Μαραθώνιος” (“Golden Marathon”). Η διοργάνωση ήταν υπό την αιγίδα της IAAF και εντασσόταν στην προσπάθεια της Διεθνούς Ομοσπονδίας να ελέγξει τον επαγγελματισμό που είχε αρχίσει να εισβάλει στον κλασικό αθλητισμό καθιερώνοντας τα “Golden Events”, αγώνες με χρηματικά βραβεία για τους νικητές. Ως ημερομηνία διεξαγωγής του ορίστηκε η 7η Μαρτίου και υπήρξε συμμετοχή αθλητών υψηλού επιπέδου. Ξεκίνησαν 37 και τερμάτισαν 30 δρομείς. Είναι χαρακτηριστικό πως ο νικητής Μεξικανός Γκόμεζ απείλησε το ρεκόρ κλασικής διαδρομής πετυχαίνοντας χρόνο 2:11.49, το δεύτερο καλύτερο όλων των εποχών, που είναι ο τέταρτος χρόνος ως τις ημέρες μας. Ενώ ο Έλληνας Φάνης Τσιμιγκάτος τερμάτισε 20ος με νέο ελληνικό ρεκόρ κλασικής διαδρομής (2:19.55).
Διεθνής Μαραθώνιος “Γρ. Λαμπράκης” (από 1983 έως και σήμερα)
Από το 1983 ο ΣΕΓΑΣ αναλαμβάνει και πάλι τη διοργάνωση του Διεθνούς Μαραθωνίου και από τη χρονιά αυτή ξεκινά η αρίθμηση του αγώνα. Τον αφιέρωσε στη μνήμη του Έλληνα βαλκανιονίκη και ειρηνιστή πολιτικού Γρηγόρη Λαμπράκη. Η διοργάνωση έχει μικτό χαρακτήρα, τόσο για πρωταθλητές όσο και για μη ανταγωνιστικούς δρομείς και έχει καθιερωθεί να διεξάγεται τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου. Επίσης, κάποιες χρονιές διεξάγεται παράλληλα και το πανελλήνιο πρωτάθλημα μαραθωνίου καθώς και λαϊκοί αγώνες πέντε και δέκα χιλιομέτρων.
Λίγα λόγια για τον Γρηγόρη Λαμπράκη
Ο Διεθνής Μαραθώνιος της Αθήνας είναι πάντα αφιερωμένος στη μνήμη του αγωνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη. Ο Σ.Ε.Γ.Α.Σ. έδωσε στον αγώνα το όνομα του πρωταθλητή, του Βαλκανιονίκη, του γιατρού, του Ειρηνιστή που συγκλόνισε ολόκληρο τον κόσμο με τη ζωή και τον τραγικό θάνατό του, τιμώντας την αφοσίωση του Γρηγόρη Λαμπράκη στον άνθρωπο.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε στις 3 Απριλίου 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας. Τον Σεπτέμβριο του 1933 εισήχθη ανάμεσα στους πρώτους στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Ταυτόχρονα με τις σπουδές του ασχολήθηκε και με τον κλασικό αθλητισμό.
Αθλητής του Πειραϊκού Συνδέσμου στα 19 χρόνια του αναδεικνύεται πρώτος πανελληνιονίκης στο τριπλούν. Το 1935 βελτιώνει το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος και στην Κωνσταντινούπολη κερδίζει δύο χρυσά στους Βαλκανικούς στο μήκος και το τριπλούν. Κατακτάει χρυσά μετάλλια στους Βαλκανικούς το 1936, το 1937, το 1938 και το 1939, ενώ μετέχει στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 στο Βερολίνο.
Στις 21 Απριλίου του 1963 εντυπωσιάζει με τη θέληση του, πραγματοποιώντας μόνος του την πρώτη μαραθώνια πορεία Ειρήνης, στη διάρκεια της οποίας συλλαμβάνεται και κακοποιείται από αστυνομικούς.
Στις 22 Μαίου του 1963, σε συγκέντρωση ειρηνιστών στη Θεσσαλονίκη, δέχεται δολοφονική επίθεση από μέλη παρακρατικής συμμορίας και βαριά τραυματισμένος υποκύπτει πέντε ημέρες αργότερα, στις 27 Μαίου του 1963.
Δεκάδες χιλιάδες πολίτες συνόδευσαν τη σορό του στην τελευταία της κατοικία, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
Ρεκόρ και Διακρίσεις
Οι Έλληνες αθλητές κρατούν γερά τα πρωτεία και συνολικά σε άντρες και γυναίκες, από το 1972 η Ελλάδα έχει 21 πρωτιές (13 οι άντρες και 8 οι γυναίκες), ενώ Έλληνας είναι και ο αθλητής που έχει κόψει το νήμα τις περισσότερες φορές. Ο Νίκος Πόλιας έχει ανέβει 4 φορές στο πρώτο σκαλί του βάθρου, το 1993, το 1995, το 1998 και τελευταία φορά το 2000. Τον ακολουθούν ο Θεοφάνης Τσιμιγκάτος (1974 και 1975), ο Χρήστος Ντούμας (1992 και 1994) η Παναγιώτα Πετροπούλου (1993 και 1996), η Γερμανίδα Σόνια Όμπερεμ (2001 και 2002) και ο Κενυάτης Ράιμοντ Κιμουτάι Μπετ (2010 και 2012).
Στη γενική συγκομιδή πρώτων μεταλλίων, δεύτερη και μετά την Ελλάδα έρχεται η Κένυα με 13 πρωτιές (11 οι άντρες και 2 οι γυναίκες) ενώ τρίτες έρχονται οι Η.Π.Α. με 8 πρωτιές (2 οι άντρες και 6 οι γυναίκες).
Το ρεκόρ του Αγώνα Γρ. Λαμπράκη (από το 1983 και μετά) κατέχει ο Κενυάτης Ράιμοντ Κιμουτάι Μπετ με χρόνο 2 ώρες 11 λεπτά και 35 δευτερόλεπτα και σημειώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2012.
Για τις γυναίκες το αντίστοιχο ρεκόρ κατέχει η Λιθουανή Ράσα Ντραζνταουσκάιτε με χρόνο 2 ώρες 31 λεπτά και 6 δευτερόλεπτα και σημειώθηκε στις 2 Νοεμβρίου του 2010.
Φτάνοντας στο σήμερα…
Στα χρόνια που θα έρθουν, το 2014 θα είναι η χρονιά ο Μαραθώνιος μετονομάζεται σε «Μαραθώνιος Αθήνας. Ο Αυθεντικός».
Στο Μουσείο Μπενάκη, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού Όλγας Κεφαλογιάννη, εκπροσώπων της πολιτικών κομμάτων της χώρας, πολλών κρατικών φορέων και επιχειρήσεων, αλλά και δρομικών οργανώσεων της χώρας, ο ΣΕΓΑΣ παρουσίασε το νέο όνομα του αγώνα.
«Μαραθώνιος Αθήνας. Ο Αυθεντικός».
Αυτό είναι το νέο όνομα του Μαραθωνίου. Με βάση τις μελέτες του ΣΕΓΑΣ, καταγράφει με πολύ πιο σωστό και σαφή τρόπο την «μοναδική» παγκόσμια «θέση» της εθνικής μας περιουσίας, του Αυθεντικού Μαραθωνίου, αυτού που δεν είναι μόνο «Κλασικός», δηλ. 42.195μ, αλλά είναι μοναδικός πάνω στον πλανήτη, γιατί ξεκινά από το Μαραθώνα και καταλήγει στην Αθήνα. Αυτός ο Μαραθώνιος, που ο ΣΕΓΑΣ καλεί τους Έλληνες, αλλά και όλους τους δρομείς του κόσμου να τον τρέξουν έστω και για μία φορά στη ζωή τους, μπαίνει σε νέα τροχιά και προσπαθεί να φθάσει στην κορυφή των παγκοσμίων γεγονότων αθλητισμού και τουρισμού.
Τι να περιμένουμε στις 9 Νοέμβρη
H μαγεία της αυθεντικής διαδρομής από τον Μαραθώνα στο Παναθηναϊκό Στάδιο δεν μαγεύει μόνο τους ερασιτέχνες δρομείς σε όλον τον κόσμο αλλά και τους elite αθλητές του αγωνίσματος. Παρά τη δυσκολία της διαδρομής, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επίτευξη ατομικού ρεκόρ, η Οργανωτική Επιτροπή του αγώνα επιβεβαιώνει ότι οι Κενυάτες Hillary Yego και Nancy Joan Rotich επιστρέφουν φέτος στην Αθήνα. Ένας άλλος δρομέας, ο οποίος αδιαμφισβήτητα έχει μια αδυναμία στην αυθεντική διαδρομή, είναι ο Raymond Bett, ο Κενυάτης δρομέας που θα τρέξει στον Μαραθώνιο Αθήνας για τέταρτη φορά, έχοντας κερδίσει στις δύο από αυτές και κατέχει το ρεκόρ του αγώνα 2.11.35.
Ο Hillary Yego απετέλεσε την περσινή έκπληξη, όταν νίκησε με 2.13.51. Από τότε ο 27χρονος πλέον αθλητής έχει βελτιώσει την επίδοσή του σε 2.11.54 όταν κατέλαβε την έκτη θέση στο Μαραθώνιο του Μαρακές τον Ιανουάριο. Σίγουρα είχε μια γεμάτη χρονιά με την Αθήνα να είναι ο 4ος αγώνας του φέτος.
Αυτός που σίγουρα θα προκαλέσει τον περσινό νικητή είναι ο Raymond Bett. Ο Κενυάτης αθλητής που κέρδισε στον Μαραθώνιο Αθήνας το 2010 και το 2012 έσπασε και τις δύο χρονιές το ρεκόρ του αγώνα. Πριν από τέσσερα χρόνια ο Bett έτρεξε σε 2.12.40 και στη συνέχεια βελτίωσε τον χρόνο αυτό σε 2.11.35 το 2012. Πέρσι επέστρεψε με στόχο να σπάσει το ρεκόρ διαδρομής 2.10.56 του Stefano Baldini που κέρδισε στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2004. Δυστυχώς αντιμετώπισε προβλήματα υγείας και εγκατέλειψε μετά το 25ο χιλιόμετρο. Ο 30χρονος αθλητής ανυπομονεί για το φετινό ραντεβού και είναι έτοιμος να διεκδικήσει μια ακόμα νίκη δημιουργώντας ένα σερί νικών κάθε δύο χρόνια στον αγώνα μετά το 2010.
«Η Αθήνα είναι η γενέτειρα του Μαραθωνίου και εδώ ξεκίνησαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Για αυτό μου αρέσει η Αθήνα και συνεχίζω να επιστρέφω. Πρόκειται για έναν μοναδικό αγώνα», δήλωσε ο Raymond Bett. Δύο ακόμα Κενυάτες επιστρέφουν στην Αθήνα φέτος, με ευχάριστες αναμνήσεις από το παρελθόν, οι Dickson Cheruiyot και David Rutoh.
Ένα ακόμα όνομα που τράβηξε την προσοχή μας είναι αυτό του John Kelai, νικητή του Μαραθωνίου στους Αγώνες Κοινοπολιτείας 2010 και πέμπτος στους φετινούς αγώνες στη Γλασκώβη. Η καλύτερη προσωπική του επίδοση είναι 2:09:09 και εάν καταφέρει να είναι σε καλή μέρα, θα είναι σίγουρα ένας υπολογίσιμος αντίπαλος.
Όσον αφορά στις γυναίκες, λίγο πριν την εκκίνηση του φετινού αγώνα, η Nancy Joan Rotich δήλωσε: «Ήταν μοναδικό το αίσθημα του τερματισμού στο στάδιο των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων. Ο Μαραθώνιος Αθήνας είναι πολύ ιδιαίτερος και είμαι περήφανη για τη νίκη μου στον ιστορικό αυτό αγώνα» που κέρδισε πέρσι τον τίτλο στις γυναίκες σε 2:41:32. Η 26χρονη δρομέας από την Κένυα ελπίζει να επαναλάβει την επιτυχία της με την επιστροφή της φέτος στην Αθήνα. Μεταξύ των διεκδικητών του τίτλου και η Ρωσίδα Kamila Shamsutdinova, με καλύτερο χρόνο 2:35:31, και η Yumiko Kinoshita. Η Γιαπωνέζα ήταν πέμπτη φέτος στον Μαραθώνιο του Ναγκάνο με χρόνο 2:39:38.
Το Runningmagazine.gr περιμένει με ανυπομονησία την δεύτερη Κυριακή του Νοέμβρη και όλη η ομάδα θα είναι εκεί, σε αυτή τη μεγάλη γιορτή που λέγεται «Μαραθώνιος Αθήνας, ο Αυθεντικός».
